Porgy franssen

‘Ik heb het gevoel dat ik op alle fronten opnieuw begin’

“Iemand voorlezen is misschien wel de meest intieme vorm van acteren. Ik zit ’s avonds laat bij mensen die ik niet ken in hun privédomein. Ze luisteren in het duister, er zijn alleen een paar kaarsen aan, naar wat ik vertel.

Dat kan een verhaal van Murakami zijn of van Boccaccio, maar ook een verhaal dat ik zelf heb geschreven. Daarna ga ik in alle stilte weg.” Porgy laat een veelbetekenende stilte vallen. Het idee van de Slaapverhalen ontstond tijdens de coronacrisis. Zijn werk viel weg en om iets te doen te hebben – de hele dag op de bank liggen is niets voor hem – bedacht hij deze coronaproof voorstelling. Het zette veel in beweging, iets wat hem zowel verwonderde als overviel. Want dit voelde zó goed en hij vond het zó leuk, dat hij zich afvroeg of het niet eens tijd werd dat hij ging doen wat híj wilde. “Als acteur accepteer je een rol en schik je je naar het verhaal. Niemand zit te wachten op wat ik ervan vind of denk. Daar ben ik eigenlijk wel klaar mee, ik wil me het allerliefst schikken naar mijn eigen verhaal.”

Wat is jouw verhaal?

“Daar ben ik nog niet helemaal uit. Ik word ingezet in stukken die een schrijver al heeft geschreven en waar een regisseur al een visie op heeft. Wat ik vind is onbelangrijk, een acteur met een mening is dan ook een contradictio in terminis. Een acteur is eigenlijk als water: vloeibaar, meegaan met de stroom. Ik moet openstaan om dat wat een regisseur of schrijver voor ogen heeft te kunnen spelen. Dat zorgt ervoor dat ik op een gegeven moment eigenlijk niet meer zo goed weet wie ik ben. Op het toneel weet ik dat heel goed, want ik pas in het kader dat wordt geschapent. Ik ben mannelijk, sta in mijn kracht, doe wat er van mij wordt verwacht. Privé vind ik het moeilijker om vast te pinnen wie ik ben. Dat is verwarrend hoor, want buiten het toneel wil ik ook in mijn kracht staan, ook een echte man zijn. Maar dan ben ik eerder een doetje dat niet voor zichzelf opkomt. Het coronajaar was voor mij in die zin dan ook heel confronterend.”

Omdat met het wegvallen van je werk, ook je identiteit wegviel?

“Precies dat. Wie ben ik als ik mijn vak niet kan uitoefenen? Het verschil tussen de man die op het podium staat en de man die nu tegenover jou zit werd heel duidelijk. En daarmee ook de vraag: wie ben ik dan? En aan de andere kant overviel mij een groot gevoel van vrijheid toen mijn werk wegviel. Ik realiseerde me dat ik al veertig jaar in een stramien zit van repeteren, het hele land afreizen, spelen, laat thuiskomen en de volgende dag gewoon weer hetzelfde riedeltje afdraaien. En nu hoefde er ineens helemaal niks meer. Ik kon doen wat ik wilde. Voor het eerst in mijn leven ben ik een puzzel gaan leggen, daar genoot ik echt van.”

Wat voor puzzel ben je gaan maken?

“Een Wentworth, je weet wel, zo’n houten lasergesneden puzzel in de vorm van een kabouter, vliegtuig of boom. Door het wegvallen van dat móéten, werd er een creativiteit aangewakkerd die ik niet eerder had ervaren. Ik ging doen wat ik leuk vond, filmpjes maken, schrijven. Ik heb een beetje het gevoel dat ik op alle fronten opnieuw begin. Mijn relatie met Renée (actrice Renée Fokker, red.) is uit, ik ga verhuizen en ik ben anders naar mijn werk gaan kijken. Ik sta gevoelsmatig op een kruispunt en moet bedenken welke kant ik op ga. Ik neig ernaar om te zeggen dat ik klaar ben met die theaterwereld en mijn eigen ding wil doen. Maar ik kan het nog niet helemaal loslaten. Financieel niet, maar ook gevoelsmatig niet. Dat zijn immers grote stappen om te zetten.”

‘Het coronajaar was confronterend. Het verschil tussen de man die op het podium staat en de man die tegenover jou zit werd heel duidelijk’

Is het niet kunnen loslaten de reden dat je in 14 de musical speelt?

“Ik speel de rol van Rinus Michiels, een iconische man. Ik zing, maar dans niet.

De reden dat ik ja zei, was dat ik nog nooit in een musical had gespeeld en ik vind dat je alles moet proberen. En de financiële stabiliteit is voor nu ook fijn. Maar hoewel het een mooie voorstelling is en Rinus een mooie rol is om te spelen, denk ik niet dat ik hierna nog een keer in een musical zal spelen. Niks ten nadele ervan, het zegt alleen hoe ik de afgelopen veertig jaar mijn werk heb gedaan. Ik ben gewend om, als ik speel, bij mezelf naar binnen te gaan. Dan ga ik zoeken naar wie het personage is en wat van mij daarbij past. Die zoektocht, daar groei ik van, dat geeft mij het geluksgevoel van acteren. Bij een musical ervaar ik dat minder, daar kom ik gewoon minder aan spelen toe.”

In die andere voorstelling, Slaapverhalen, lees je voor. Ben jij als kind veel voorgelezen?

“Nee, daar hadden mijn ouders het veel te druk voor. Ik kom uit een gezin van veertien kinderen. Mijn vader was bedrijfsarts.

Als hij thuiskwam, nam hij een borrel om te ontsnappen aan de drukte thuis. Mijn moeder was zangpedagoog, muziek was belangrijk bij ons thuis. Op zaterdagavond gaven we met het hele gezin een concert ergens in de buurt.

Dus dat voorlezen is er wel bij ingeschoten.

Ik las veel, de hele reeks Tup en Joep heb ik echt verslonden. Boekjes die nu, terecht, niet meer kunnen vanwege het racistische karakter.”

Heb jij jouw kinderen voorgelezen?

“Ik heb ze heel veel voorgelezen, maar vond dat ook zeer vermoeiend. Ik viel zelf vaak in slaap.

Daar heb ik overigens als ik nu voorlees geen last van. Bij mensen in hun slaapkamer ben ik aan het werk. Ik creëer een bepaalde magie en binnen die magie dringt het verhaal dat ik vertel door in hun onderbewuste.”

Ben jij de vader geworden die je wilde zijn?

“Ik heb nooit echt een idee gehad over het vaderschap, het is me overkomen. En ik ben stapelgek op mijn zoon en twee dochters, maar het was niet zo dat ik als jonge man een sterke kinderwens had. Maar ik heb het wel fatsoenlijk gedaan, vind ik. Ik heb mijn verantwoordelijkheid genomen, emotioneel en financieel. Ik ben ook een liefhebbende vader en dat kun je gerust aan mijn kinderen vragen, die zullen het er zeer mee eens zijn. Of ik een goede opvoeder ben, durf ik niet te zeggen. Het is belangrijk dat je als ouder ‘nee’ kunt zeggen, dat kan ik niet. Maar mijn exen kunnen dat heel goed. Die zeggen ‘nee’ en blijven er dan ook bij. Terwijl ik best snel denk: laat ze het zelf maar uitvogelen.

Wat betreft opvoeden, tenminste zoals ik het zie, hoef je eigenlijk alleen maar een beetje bij te sturen naar links of rechts. Dan komt het wel goed. En ze liefhebben uiteraard, dat ze weten dat je van ze houdt. Daar geloof ik erg in.”

Je relatie is net uit, geloof je nog in de liefde?

Vind je dit interessant?

Ontdek nu alle Belgische top titels in één app!

Probeer nu een maand gratisProbeer nu een maand gratisAl abonnee?
Log in om verder te lezen

“Ik geloof heel erg in de liefde, maar krijg ook vaak te horen dat ik er niet voor opensta.

In die zin overkomt de liefde me ook. Of dat gaat veranderen, weet ik niet. Ik heb er in elk geval op dit moment geen behoefte aan.” Dan, na een stilte: “In dat proces van kiezen voor mezelf, ben ik dat ook nu gaan doen. Wat wil ik?

‘Het is belangrijk dat je als ouder ‘nee’ kunt zeggen, dat kan ik niet. Maar mijn exen kunnen dat heel goed’

Wat voelt goed voor mij? De manier waarop Renée de relatie wilde invullen, was niet de manier waarop ik het wilde. Daarom heb ik er een punt achter gezet. Laatst zei iemand tegen mij dat ik emotioneel altijd slecht voor mezelf zorg. Dat raakte me, omdat ik weet dat het waar is. Ik kan slecht voor mezelf opkomen.

Ik had vijf jaar geleden die relatie ook kunnen verbreken, maar ik ga dan toch mee in hoe het is. Weer dat water hè, ik kabbel mee, terwijl ik het eigenlijk niet wil. En dan laat ik het toch maar voortduren. Een ander had allang gezegd: ‘Weet je wat, dit bevalt me niet, dus ik houd ermee op.’”

Denk je dat het te maken heeft met jouw positie in dat grote gezin? Je bent nummer zeven in de rij van alle kinderen.

“Dat denk ik ook, ik ben een typisch middelste kind. Altijd bezig om het goed te doen. Nu nog. Ik wil niet zeggen dat ik de bemiddelaar van het gezin ben, maar ik wil wel dat iedereen het naar zijn zin heeft. En dan ga ik al snel over mijn grenzen heen. Want in plaats van een mening te hebben, beweeg ik mee met dat wat er gebeurt. Je kunt het ook conflictvermijdend noemen, want ik heb geen zin in gedoe en beweeg mee. Wéér dat water. Het is daarom ook zo interessant dat ik dat nu aan het doorbreken ben.

Ik wil het graag goed doen, maar niet meer ten koste van mezelf. En tegelijkertijd ben ik ook altijd een zondagskind geweest. Deze nieuwe fase, die nieuwe zoektocht, dat onafhankelijk zijn, ik onderga het allemaal met open vizier. En met het besef dat het ook wel spannend kan zijn. Waar kom ik terecht? Wat voor leven gaat me dat geven? Een vriend van mij zei: ‘Je gaat nu een fase in die je moet aankleden op een manier die bij je past.’ Dat vond ik heel mooi gezegd. Dat geeft ook energie en een bepaalde euforie. Maar eerlijk gezegd komt dat misschien ook omdat ik sinds kort weer antidepressiva slik. Dat zorgt ook voor een prettiger gevoel.”

Waarom was je ermee gestopt?

“Ik had het idee dat na een jaar slikken die deeltjes in mijn hersenen die de andere kant op moesten gaan het wel snapten. Daarom heb ik het langzamerhand afgebouwd.

Het ging lang goed, tot een paar maanden geleden. Ik herkende dat meteen, ik heb dan van die periodes dat het gewoon wat slechter gaat en dat die gedachtes weer terugkomen.”

Welke gedachtes?

“Nou ja, sombere gedachtes. Ik ben voor mijn gevoel niet heel somber, maar de gedachte ‘wat doe ik hier nog?’ dringt zich in zo’n periode sterk aan mij op. En hoewel ik daar verder niks mee doe, heb ik er geen controle meer over. Het blijft zich aan me opdringen en dat is gewoon vervelend. Vandaar dat ik weer ben begonnen. Ik was ook wel moe van dat op en neer gaan in mijn gevoelsleven. Dat is nu weg, die pillen stompen de boel toch een beetje af. Maar dat is oké. Ik kan overdag ineens weer een uur lekker slapen in mijn bed, daar geniet ik enorm van.”

Voelt het dan alsof het leven je toelacht en je alles aankunt?

“Nou ja, het is geen tovermiddel. Ik zit lekker in mijn vel en kan dat proces waarin ik nu zit beter stroomlijnen. Het is niet zo dat ik nu een perfecte versie van mezelf ben geworden.

Er zijn altijd dingen die beter kunnen. Ik zou bijvoorbeeld wel goed willen zijn in dingen alleen doen. Dat ik bijvoorbeeld alleen ga wandelen, alleen naar het strand ga. Ik fiets nu veel alleen door de stad als ik ergens naartoe moet en ik merk dat ik daar blij van word.

‘Ik geloof heel erg in de liefde, maar krijg ook vaak te horen dat ik er niet voor opensta’

De lucht is lekker koel, ik kan mijn gedachten verzetten, ik merk dat ik daar behoefte aan heb. Ik kan soms met jaloezie naar die mannen kijken die langs de waterkant aan het vissen zijn. Hoe heerlijk is het dat je gewoon op een stoel kunt gaan zitten en een paar uur meditatief genieten van dat je alleen bent, dat niks hoeft en niemand aan je kop zit te zeiken? En aan de andere kant vind ik alleen zijn niet leuk. Lekker dubbel, hè? Ik zou bijvoorbeeld heel graag willen reizen en dat doe ik dat toch echt het allerliefst mét iemand.”

Met een liefdespartner bedoel je?

“Dat zou helemaal leuk zijn.”

Zou Tinder iets voor je zijn?

“Nee, daar moet ik niet aan denken. Dat je met elkaar afspreekt en blijkt dat er geen enkele connectie is. Ik ontmoet liever iemand in het echte leven. En dat heeft niks met leeftijd te maken, ik ben misschien wel meer een romanticus dan ik denk.”

met dank aan: hotel v - fizeaustraat.hotelv.com. voor verkoopinformatie zie inhoud.